Yeni sayfanın içeriği

Eker: "TMO hakkında inceleme başlattık"

 

17 Nisan, 2008 12:21:00 (TSİ)

Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehdi Eker, pirinç fiyatlarındaki artış ve Toprak Mahsulleri Ofisi'yle ilgili iddiaların incelenmesi için müfettiş görevlendirdiğini açıkladı.

"Türkiye'nin yeteri kadar pirinci var" diyen Eker, fiyat artışının spekülatör firmalardan kaynaklandığını söyledi, fiyatları düşürmek için 100 bin tonluk ithalat yapacaklarını da açıkladı.

Eker, hububat ve bakliyatta yaşanan son gelişmelere ilişkin basın toplantısı düzenledi.
 
Son günlerde pirinç fiyatlarındaki dalgalanma nedeni ile piyasada hareketlilik söz konusu olduğunu ifade eden Eker, Türkiye'deki sorunun bir arz eksikliğinden kaynaklanmadığını belirtti.

Türkiye'de yıllık 500 ile 550 bin ton kadar pirinç tüketimi olduğunu ifade eden Eker, "Kuraklığa rağmen Türkiye bu sene 400 bin ton civarında pirinç üretti. Bizim eksiğimiz 100 ile 150 bin ton arası.Bizim hükümetimizde uyguladığımız politikalarla ve aldığımız önlemlerle Türkiye'nin pirinç üretimi 200 bin tondan 4000 tona çıktı" dedi.
 
Eker, şu değerlendirmelerde bulundu:
 
"Arz ile ilgili bir sorun yok"

Çeltik ve pirinç ticareti yapanlara kontrol belgesi veriyoruz. Elimizde 2008 yılı içinde kontrol belgesi alınmış miktar 255 bin ton pirinç, 25 bin ton çeltik ve 11 bin 500 ton da kahverengi pirinç var.

Türkiye'deki tüccar Tarım Bakanlığı'na müracat etmiş ve kontrol belgesi talebinde bulunmuş. Bizden 280 bin ton pirinçe denk gelecek şekilde bir kontrol belgesi alınmış.
 
Bizim hesaplarımıza göre Türkiye'nin içinde şu anda 120 bin ton pirinç var. Gümrüklerde veya limanlarda bekleyen 90 bin ton daha ürün var.Yani toplam 210 bin ton pirinç var depo ve limanlarda. Aslında arz ile ilgili bir sorun bulunmamaktadır. Yeteri kadar mal var.
 
"Firmalar elindeki malı piyasaya sürmüyor"

Sorun şu: Türkiye'de ellerinde pirinç ve çeltik bulunan bazı firmalar bunu piyasaya sürmemekte. Dünyadaki gelişmelerden de  faydalanarak 'fiyat daha da yükselir mi' diye beklemektedir.

Türkiye'nin muhtelif illerinde çalışmalar yaptık. Türkiye'de en çok tüketilen pirinç olan Osmancık çeşitinde fiyat artışı ortalama yüzde 58'dir. Erzurum'da yüzde 50, Kayseri'de yüzde 60, Bandırma'da yüzde 30... Ankara'da biraz daha fazla. Ankara'da Osmancık pirincinde yüzde 106 artış var. Bulgur da ise yüzde 20 artış var.
 
"TMO pirinç ithal edecek"

Ortada bir spekülasyon var, bu açık. Bunu önlemek veya asgariye indirmek için alabileceğimiz tedbirleri aldık. TMO'ya biz sıfır gümrükle pirinç ithalat yetkisi verdik. Böylece spekülasyon maksatı ile fiyatları yükselten veya malı piyasaya sürmeyen spekülatörlerin kullandıkları silah onlara dönmüş olacak.Onların elinde patlayacaktır.
 
"Bakanlık, alacağı tedbirleri alıyor"

Bakanlık, TMO aracılığıyla alacağı tedbirleri alıyor. Ticaretin bir fırsatçılık alanı olarak görülmemesi gerekir. Ticaret sadece bir defalık yapılmıyor. Bir defalık kazanç alanı değildir ticaret. Biz vatandaşımızın ticaret yapmasını saygıyla karşılıyoruz ama ekonominin kuralları gereği hareket edilmeli.

Şu an itibari ile Türkiye'de hasat sezonunun açılışına kadar yani ağustos sonuna kadar götürecek kadar elimizde pirinç var. Bu konuda endişe edilmesin. Sadece raflardaki fiyatlarda artış var. Onun da makul düzeye ineceğini umut ediyorum. İnmesi için gerekli tedbirleri almaktayız.
 
"Kıtlık yok"

TMO önünde kuyruklar içinde kıtlık var denilmesi uygun değil. Dolmuşa da binerken bankada işlem yapılırken de insanlarımız kuyruğa girer. 10-15 kişi TMO'nun pirinç sattığı yerde kuyruğa girmesi Türkiye kıtlığa gidiyor ve 1970'lere döndü gibi vermek insaflıca değil. Bugün Türkiye'de yeteri kadar ürün var.

"Gerekirse 3 gün 5 gün pirinç yemeyelim"

Tüketici bilincinin de bu tür vesilerle geliştiğine, geliştirilmesi gerektiğine inanıyorum. Bu şekilde insafsızca zamla karşı karşıya kalıyorsak buna tüketici olarak tepkimizi koymalıyız.
 
Gerekirse üç gün beş gün pirinç yemeyelim, bulgur yiyelim. Ben de yapıyorum bunu. Tek tedbir bu değil, böyle anlaşılmasın. Önümüzdeki günlerde normale döneriz.
 
Spekülatörler ile ilgili ne yapılabilir?
 
Tarım Bakanlığı'nın ticari faaliyetlerle ilgili konularda bizim bakanlık olarak değil ama hükümet olarak yapabileceğimiz işler var. Onlar yapılıyor, yapılacak, endişe edilmesin.

Bakliyat İhracatcıları Birliği Başkanı ile görüştüm telefonda. "Benim elimde 5 bin ton pirinç var. Bunu satışa sunuyorum ama bu işin toptan ticaretini yapanlar bunu almıyor. Piyasada mal yok değil, ben 5 bin ton pirinci satamıyorum.

Niye satamıyor? İşte fiyat yükselsin diye bekleyenler var. Sanayi Bakanlığı ve ilgili diğer bakanlıkların ticaret kanunu ile ilgili meseleler varsa onların gereği yapılır.
 
Devlet bu konuda gerekli tedbirleri alır, tedbirler kapsamında bugün bu meseleyi silah gibi kullananların elinde patlar. İsim açıklamak gibi bir şeyim yok. Devletin kurumları da kamuoyu da biliyor.
 
Önceki hafta TMO elindeki 31 bin ton çeltiği satışa çıkardı. 77 firmaya çeltik verdi. Türkiye'de bu işi yapan firmalar biliniyor zaten.

TMO'nun 100 bin ton ihracat yapması
 
Gerek Mısır ile gerek diğer bazı ülkelerle anlaşmalarımız var. Bu malın temininde sıkıntı yaşamayacağız. Mısır'dan hemen bizim 30 bin ton pirinç ithal etmemiz mümkün. Bu anlaşmamız var.

İskenderiye Limanı'nda mal hazır bekliyor bildiğim kadarıyla. Dünyadaki piyasa fiyatlarına göre alacağız. Öyle yüksek bir fiyat değil. Ton fiyatı 850 dolar.

"İç üretici olumsuz etkilenmez"

Arz açığı giderilmediği için üreticinin zarar görmesi söz konusu değil. Bizim iç üretim açısından 100 ile 150 bin ton arasında açığımız var. Arz açığı giderilene kadar olumsuz etkilemez.

Türkiye serbest piyasa ekonomisinin uygulandığı bir ülke. Terbiye kelimesini bu şekilde kullanmamız gerekmiyor. Türkiye'deki yasalar çerçevesinde tedbirleri alırız. İnsanlar niye piyasaya mal sürmüyor? Fiyat yükselsin diye sürmüyor. Ben piyasaya daha düşük maliyetle piyasaya mal sürersem elindekini ne yapacak?Zarar edecek.

"Buğday ve arpa ile ilgili bir sıkıntımız yok"

Buğday ve arpa ile ilgili bir sıkıntımız yok. Şu anda 1.5 milyon tonun üzerinde elimizde mal var. Siz bu dağı, 4x4 deposunu doldurmak için yakıt olarak kullanırsanız dünyadaki buğday fiyatları artar, niketim arttı da.

Refah düzeyinin artması ile birlikte ülkelerin beslenme alışkanlıkları değişiyor. Çin ve Hindistan gibi büyük tüketici ülkelerdeki tüketim de artış yaşanıyor. Dünyada kuraklığa rağmen buğdayda ve pirinçte artış var.

"Yağışlarda artış var"

Türkiye'de geçen nisan ayına görev yağışlarda artış yüzde 7.6 artış var. Bugün itibari ile şartlar aynı şekilde devam ederse bu sene geçen seneye göre hububatta önemli bir artış bekliyoruz.